- نویسنده: امید حسینی
مینیاتور ایرانی نمونه ویژه ایی از نقاشی اصیل کشورمان بشمار می رود. استفاده از طیف کسترده رنگ ها در نقاشی مینیاتور ایرانی, آن را به یکی از محبوب ترین هنرهای صنایع دستی تبدیل کرده است. هنر نگارگری در بین هنرمندان و اساتید کشورمان جایگاه ویژه ایی داشته و در تولیدبسیاری از محصولات صنایع دستی برای زیباسازی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.مینیاتور اصیل ایرانی بر گرفته از طرح های سنتی و حتی مدرن امروزیست که با تفکر و سناریو مشخص کشیده می شود. نقاشی مینیاتوری فانتزی با توجه به داستان ها و قصه های ایرانی، بر بوم نقاشی کشیده شده و فهوای کلام بزرگان را بصورت تصویر ماندگار می کند.مینیاتور فرشچیان از شناخته شده ترین آثار نقاشی اصیل ایرانیست که در بین هنرمندان داخلی و خارجی کاملا شناخته شده است. هنر مینیاتور ایرانی ،معمولا مورد پسند عموم سلیقه ها ست. از این رو خرید نقاشی مینیاتور ایرانی برای زیباساری فضای پیرامون زندگی ،در بین هنردوستان جایگاه خاصی دارد.بدلیل تاریخ پر بار کشورمان ،مینیاتور ایرانی قدیمی با مضمون داستان های اسطوره ایی و اشعار بزرگان ،طرفداران فراوانی دارد.آثار نگارگری ایرانی از اساتید برجسته ،زیبنده منازل و دفاتر کار شیک شما خواهد بود.اگر شما علاقه دارید که بدانید مینیاتور ایرانی چیست، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.تماس با واحد فروش: 09019277512
مینیاتور ایرانی با کیفیت بالا
مینیاتور ایرانی چیست؟
نقاشی مینیاتور ایرانی چیست؟ هنر نگارگری یا خرد نگارگری ایران از کجا منشأ می گیرد؟ کدام اساتید ایرانی سبکی جدید به هنر مینیاتور در ایران اضافه کردند و المان های مختلف هر کدام چه نقش و جایگاهی دارند؟ انواع تابلو نقاشی مینیاتور با سبک های متفاوت از اساتید ایرانی وجود داشته که هر کدام از آنها در توسعه این هنر ارزشمند تاثیر گذار خواهند بود. در این مقاله ضمن بررسی تاریخچه مینیاتور ایرانی و خصوصیات آن به بررسی سؤالات مطرح شده نیز خواهیم پرداخت.مینیاتور ایرانی سبکی کاملا مجزا و تافته ای جدا بافته از هنرهای اروپایی و همتایان خود در آسیای شرقی دارد که از دیرباز تاکنون زبانزد خاص و عام بوده است. اساتید معروف نگارگری ایران از جمله فرشچیان در دوران معاصر زحمات زیادی کشیده اند و اکنون به گنجینه زنده بشری تبدیل شده اند و سرانجام در سال 2020 هنر مینیاتور ایران را در فهرست آثار هنری ناملموس یونسکو به ثبت جهانی رساندند.
مینیاتور اصیل ایرانی
مینیاتور یا نگارگری یا خرد نگارگری هنری است از صنایع دستی کشورمان که اصالت آن به ایرانیان باز می گردد یا حداقل می توان گفت که طرح مینیاتور ایرانی قدیمی و جدید کاملا خاص و منحصربفرد بوده و یک سبک مجزا از سبک های آسیای شرقی و اروپا به حساب می آید. مینیاتور کلا به چیزهایی که ظریف و کوچک باشند گفته می شوند و نقاشی نگارگری هم به دلیل اینکه از طرح و فرم کوچک و ظریف استفاده می کند به این اسم معروف شده هر چند لغت مینیاتور یک واژه فرانسوی است.مینیاتور هنری است که زیبایی طبیعت با قوه تخیل (اغراق و مبالغه گری) و خلاقیت و ذوق هنری فرد مینیاتوریست ترکیب می گردد و رنگ های ترکیبی جایگاهی ندارند و پرسپکتیو نیز با آن معنا و مفهوم رایج خود استفاده نمی شود. البته در مینیاتور مدرن ایرانی مثل آثار استاد فرشچیان هر دو این موارد به کار گرفته شده اند.
هنر مینیاتور ایرانی
همیشه در توضیح یک هنر، پس از تعریف کردن و توضیح آن اصول و مبانی، برای درک شناخت بیشتر و خصوصیات آن، تاریخچه هم ذکر می شود که به طور خلاصه و مفید بیان خواهیم کرد. استاد محمود فرشچیان ، بنیانگذار مکتبی خاص از این هنر در کشورمان بوده اند. مینیاتور فرشچیان با توجه به هنر نقاشی سنتی ، ملی و مذهبی شکل گرفته است. در مورد تاریخچه هنر مینیاتور در ایران هنوز اتفاق نظر جامعی وجود ندارد و اظهار نظرات مختلفی در این زمینه بیان شده است. برخی افراد معتقد هستند که نگارگری در ایران قبل از ظهور اسلام رواج داشته و با حمله مغول، سبک آسیای شرقی تا حدی توانست بر روی سبک ایرانی اثر بگذارد و نوع جدید و ترکیبی آن بر روی سبک آسیای شرقی تأثیر گذاشت و امروزه سبک ایرانی کاملا مجزاست.
در این میان عده ای معتقد هستند که با توجه به پیدا شدن کتاب ارژنگ از مانی (پیامبر زمان ساسانیان) او را باید از پیشگامان و طلایه داران هنر مینیاتور ایران دانست که در کتاب خود چهره های کوچکی را به تصویر کشیده است. سبک مانی در نگارگری بسیار خاص بود و پیکرها و نقش های مختلف را با جزئیات زیاد به تصویر می کشید.پس از فروپاشی دولت ساسانیان و ظهور اسلام، در سال های ابتدایی، تأثیر هنر ساسانی بر روی نقاشی قرن 7 تا 12 میلادی کاملا مشهود است و در آن دوران و همچنین در مکتب آسیای شرقی، کشیدن پیکر انسان و نقاشی با چهره، بی احترامی به خلقت و آفرینش محسوب می شد.
در دوره سلجوقیان، مینیاتور ایرانی نوعی اسلوب جدید پیدا کرد و نمایش تصویر افراد قدرت و اثربخشی بسیار بالایی بر روی کشورهای تحت سلطه گذاشت. سبک مینیاتور در دوره سلجوقی دو ویژگی مشخص داشت. صورت تمامی اشخاص گرد با دهان تنگ و چشمان اریب کشیده می شدند و در نقاشی هیکل افراد، گیاهان، جانوران و مناظر طبیعی، سبکی کاملا دمگیری شده به حساب می آمد.در دوره ایلخانیان که مغولان به ایران حمله کردند، شمال غرب ایران جایگاهی برای ترویج هنر با موضوع سنتی، فرهنگی و هنری شد و گیاهان، جانوران و تاریخ به شکل خطی و تصویری به نگارش و تصویر در آمدند. سبک های بغداد و تبریز هم فاصله زیادی با سبک سلجوقی گرفتند.
در سلسله جلایریان، مینیاتور ایرانی علاوه بر تبریز و بغداد، در شیراز و سایر شهرها نیز جان تازه ای گرفت و کاملا ترویج پیدا کرد تا حدی که هر کدام از شهرها بواسطه فعالیت هنری اساتید و ذوق و قوه تخیل آنها، سبک مجزایی برای خود برگزیدند.در دوره مظفریان نیز علاوه بر سبک های تبریزی، بغدادی، شیرازی و غیره، سبک مظفریان هم پدید آمد. در این دوره بود که کتاب های مشاهیر ایرانی مثل فردوسی، نظامی، سعدی، جامی و حافظ با هنر مینیاتور و نگارگری تزئین شدند.
نقاشی مینیاتور ایرانی
در دوره تیموریان، سمرقند و خراسان در هنر مینیاتور رشد بسیار زیادی پیدا کردند و سبک خاص خود که ترکیبی از سبک جلایریان و مظفریان بود را پرورش دادند. در آثار هنری این دوره، جزئیات و آثار هنری مربوط به رسوم و سنن آسیای میانه به تصویر کشیده شدند و تا یک و نیم سده، هرات به عنوان مکتبی جدید خلق شد و هنرمندان در هرات بهترین آثار هنری خطی و تصویری نگارگری در کل تاریخ نقاشی شرقی را بوجود آوردند. سبک تیموری در مینیاتور ایرانی تا 150 سال ماندگار بود و حتی هنرمندان ترکمن و دوران صفویه و عثمانی هم از آن استفاده نمودند.
مینیاتور ایرانی صفوی در دوران شاه اسماعیل در تبریز رونق زیادی پیدا کرد و شاهنامه طهماسبی با بیش از 250 مینیاتور بزرگ به تصویر کشیده شد و مشهد و قزوین هم به عنوان مراکز جدید مینیاتور در ایران معرفی شدند. بعد از به قدرت رسیدن شاه عباس اول و انتقال پایتخت به اصفهان و حمایت های بی دریغ او از صنایع دستی و هنر مخصوصا مینیاتور ایرانی، نه تنها شاهد رونق گرفتن این هنر بلکه ترکیب آن با هنر هندی، اروپایی و آسیای شرقی بودیم تا ذائقه هنری ایرانیان بیشتر نمایان شود.متأسفانه مینیاتور معاصر ایرانی به جز تلاش برخی از اساتید گنجینه زنده هنری در مقابل آثار جدید اروپایی مسکوت مانده و از رونق اولیه آن کاسته شده است که نیازمند توجه و حمایت ویژه ای است.
استاد مینیاتور ایرانی
مینیاتور ایرانی در پاییز 99 در فهرست میراث جهانی ناملموس بشری قرار گرفت و به پانزدهمین میراث ناملموس ایران در یونسکو تبدیل شد که یقینا غرور و افتخار برای ایرانیان به همراه دارد. در کنار این اتفاق مهم نام 5 تن از بهترین اساتید و پیشکسوتان مینیاتور در ایران نیز در فهرست گنجینه زنده بشری یونسکو ثبت شدند که شامل استاد محمود فرشچیان، استاد مجید مهرگان، استاد مهین افشان پور، استاد اردشیر مجرد تاکستانی و استاد محمد باقر آقا میری هستند. البته افرادی همچون حسین بهزاد به عنوان استاد مینیاتور ایرانی و سایر عزیزان نیز باید به این فهرست اضافه شوند که نقش بسزایی در رونق و زنده ماندن آن ایفا کرده اند. هم اکنون خانه استاد مینیاتور ایران حسین بهزاد به عنوان مکان اداری استفاده می گردد که در آینده نزدیک به آموزشگاه هنر نگارگری به سبک خود ایشان تبدیل خواهد شد.
طرح مینیاتور ایرانی
مینیاتور زیبای ایرانی به عنوان سبکی جهانی و به رسمیت شناخته شده خصوصیات و ویژگی های خاص خود را دارد که در دو سبک قدیم و جدید تقسیم بندی شده و شناخت هر چه بیشتر آنها به رونق و حفظ بهتر کمک خواهد کرد.در طراحی مینیاتور ایرانی یکسری ویژگی ها و خصوصیات مهم به عنوان مولفه و المان اصلی به کار برده می شوند. طبیعت و درخت در مینیاتور ایرانی و همچنین پرسپکتیو با مفهوم جدید جایگاه بسیار ویژه ای دارند. طبیعت در مینیاتور ایرانی همانند هر هنر دیگری جایگاه بسیار مهمی دارد و اساتید مینیاتور برای رنگ آمیزی و استفاده از رنگ های درست و طبیعی، به تصویر کشیدن طبیعت و محیط زیست و جلوه نمودن واقعیت در نقاشی و کمتر کردن اغراق، از طبیعت الهام گرفته اند. نگاه معنوی هنرمندان و نگارگران ایرانی به طبیعت و رویکرد قدسی آن در تمامی آثار هنری به چشم می خورد.
درخت در مینیاتور ایرانی
درخت در مینیاتور ایرانی هم جایگاه بسیار ویژه ای پیدا کرده است و این مورد از آثار قدیمی تا جدید مشهود است تا جایی که برخی اقوام ایرانی از آن به عنوان پروردگار یاد می کنند. یکی از مهمترین درختان در نزد ایرانیان که حتی به شکل رمز و نماد در آثار هنری نگارگری و مینیاتور استفاده می شده، سرو بوده است.سرو در دین زرتشتی بسیار مقدس بوده و نماد اهورامزدا نام برده شده و با پیدایش اسلام، برای اینکه جایگاه و عظمت این درخت در هنر، فرهنگ و باور مردم از بین نرود، زیر درختان بزرگ سرو، امامزاده یا افراد مقدس را به خاک می سپردند. نگارگران و مینیاتوریست های ایرانی هم مثل عنصر طبیعت، آب و آسمان و کوه به درختان مخصوصا درخت سرو توجه ویژه ای کردند. تا دوره ایلخانان، درختان بیشتر به شکل خشک شده به تصویر کشیده می شدند و در دوره ایلخانی، به شکل اغراق آمیز، پیچش و انحنا در شکل درختان ایجاد می گردد.
در دوران تیموریان و صفویان بر این اغراق و مبالغه افزوده شد و حالت های مختلفی از درختان به تصویر کشیده می شدند.درخت در مینیاتور ایرانی بیشتر به شکل درخت سرو (نقش بته جقه در صنایع دستی الهام گرفته از درخت سرو است که در برابر مشکلات سر خم کرده ولی نشکسته است) و در انواع سرو ناز، سرو سهی، سرو آزاد و سرو کوهی استفاده می شده است.پرسپکتیو در مینیاتور ایرانی به معنا و مفهوم اصلی خود به کار نمی رود و نقطه دید و ایجاد کارهای سه بعدی به چشم نمی خورند بلکه در معنا و شکل جدیدی به کار گرفته شده است که در مینیاتور جدید مثل آثار استاد فرشچیان، حسین بهزاد و غیره دیده می شوند. در این سبک های جدید، پرسپکتیو به شکل «سبک بالاتر یعنی دورتر» استفاده می شود به این معنا که پیکره های دورتر هم اندازه با نزدیکتر هستند اما در موقعیت بالاتر قرار می گیرند.
مینیاتور ایران فرشچیان
مینیاتورهای ایرانی استاد فرشچیان نمونه بارز مینیاتور مدرن و معاصر ایران هستند که از انواع ساده تا پیچیده را شامل می شوند. استاد فرشچیان برای نائل شدن به درجه استادی و تبدیل شدن به گنجینه زنده بشری در فهرست یونسکو، هنرهای زیبا را در اروپا و زیر نظر هنرمندان غربی و اساتید مشهور داخلی یاد گرفته است و در بازگشت به وطن به عنوان مدیر اداره ملی و استادی دانشکده هنرهای زیبا در دانشگاه تهران منصوب گردید.مینیاتور ساده ایرانی با نقش و طرح های خاص خود و سبکی کاملا متفاوت در آثار استاد فرشچیان به چشم می خورند که در برخی موارد طرح های پیچیده هم به کار رفته اند.اکثر آثار هنری استاد فرشچیان در موزه فرشچیان کاخ سعدآباد و تالار آثار استاد فرشچیان در موزه آستان قدس رضوی قرار دارند که برخی از آنها عبارتند از: آفاق، ققنوس، نیایش، عصر عاشورا، پنجمین روز عاشورا، رایحه شادمانی، مولود کعبه، تزکیه، پیراهن یوسف، حضرت ابراهیم (ع)، موی سپید و غیره.برای درک بهتر هنر مینیاتور ایرانی توصیه می کنیم مینیاتور ایرانی باغ یا به عبارت دقیق تر کتاب مینیاتور ایرانی: رنگ های نور:آینه و باغ را مطالعه کنید.
خرید مینیاتور ایرانی
فروشگاه صنایع دستی اصفهان به عنوان بزرگترین و معتبرترین مرکز عرضه کننده صنایع دستی و هنرهای فاخر و اصیل ایرانی، اقدام به فروش مینیاتورهای بسیار با کیفیت و قیمت مناسب نموده است. برای خرید مینیاتور ایرانی با هدف تزئین منزل و محل کار یا هدیه برای عزیزان و همچنین خرید عمده مینیاتور به شکل هدایای تبلیغاتی با همکاران فروش این مجموعه تماس حاصل فرمایید تا مشاوره رایگان و نکات تکمیلی را دریافت نمایید.مینیاتور ایرانی به عنوان اثر هنری بی نظیر در فهرست هنرهای ناملموس جهانی دسته بندی می شود.