- نویسنده: امید حسینی
استاد قلمزنی اصفهان خالق آثار بسیار زیبایی از هنر قلم زنی در این مکتب می باشد که برای نسل های آینده به عنوان گنجینه های ملی ثبت می گردد.اساتید قلمزنی اصفهان از گذشته تا بحال در جهت حفظ و توسعه صنایع دستی ماندگار ایرانی فعال بوده اند.شاید برای برخی علاقه مندان این هنر ، سوال پیش آمده باشد که بهترین استاد قلم زنی اصفهان کیست؟ برای پاسخ به آن باید آثار بزرگترین اساتید بررسی شده و با توجه به تخصص هر کدام از آنها در سبک های مختلف ،نظر داد.تفاوتی بین استاد قلمزنی شیراز،تبریز،اصفهان و سایر شهرهای کشورمان وجود ندارد و بطور کلی کسانی که با عشق و علاقه در حرفه خود فعالیت می کنند، می توانند بهترین محصولات را تولید کرده و نام خود را زنده نگه دارند.استادان هنر قلمزنی هم مانند دیگر اساتید هنرهای صنایع دستی کشورمان در جهت حفظ و حراست هنرهای ایرانی کوشتا بوده و حمایت از آنها وظیفه تک تک افراد جامعه خواهد بود. هنر استاد قلم زنی اصفهان و بطور کلی هنرهای ایرانی فارغ از هر شهر، به مرور زمان تکمیل شده و برگ زرینی بر دفتر فرهنگی ایران است. خرید قلمزنی گام مثبتی در جهت حمایت از صنایع دستی کشورمان بوده و انگیزه بخش اساتید قلم زنی اصفهان بشمار می رود. بهترین استاد قلمزنی با حمایت مردم جامعه می تواند، کیفیت و کمیت آثار خود را بهبود بخشد. از این رو خرید محصولات تولید شده از استادان هنر قلم زنی ایرانی کمک بسیار موثری در جهت توسعه این هنر بشمار می رود.قیمت محصولات استاد قلم زنی شیراز،تبریز،اصفهان و سایر شهرهای کشور هم با توجه به کیفیت آنها در نظر گرفته می شود.تماس با واحد فروش: 09019277512
صنایع دستی قلمزنی ایران
استادان قلمزنی اصفهان از دوران اولیه شروع هنر اصیل قلمزنی تاکنون نقش زیادی در اعتلای این هنر داشته است. هر یک از اساتید قلمزنی اصفهان هر کدام با سبک و شیوه خاص خود تلاش کردند تا این هنر را زنده نگه دارند. بطور مثال ، برخی از اساتید هنر قلمزنی در زمینه ساخت گلدان قلم زنی ، برخی در زمینه تولید انواع بشقاب قلم زنی و … تبحر بیشتری دارند. در این مقاله به تعدادی از اساتید مطرح قلمزنی اصفهان اشاره خواهیم کرد و در هر مورد به شرح زندگی آنها خواهیم پرداخت.
اساتید قلمزنی اصفهان از دوران اولیه شروع این هنر تا دوران معاصر بسیار زیاد بوده اند. هر یک از اساتید قلمزنی اصفهان با تولید ظروف و آثار خاص یا سبکی جدید به نوعی دین خود را نسبت به این هنر صنایع دستی ادا کردند و یادگاری ارزشمندی از خود بر جای گذاشتند.هنر قلمزنی روی مس ،هنر بومی ایرانی بوده که سال های بسیار طولانی در بین مردم کشورمان شناخته شده و از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. شاید اگر این قلمزنان معروف اصفهان نبودند، نام و نشانی از این هنر باقی نمانده بود.
استادان هنر قلمزنی
فروشگاه صنایع دستی اصفهان برای پاسداشت مقام این بزرگواران و زحمات بی دریغی که برای اعتلای هنر قلمزنی ایران کشیده اند، به معرفی اساتید بزرگ قلمزنی اصفهان پرداخته است. با ذکر نام این اساتید و اشاره به خدماتی که کرده اند، آثار و زحماتشان جادوانه خواهد شد و بیشتر قدر و منزلت اساتید دوران معاصر را خواهیم شناخت.
- بختیار ابن معزالدین: استاد قلمزنی اصفهان، که در قرن 4 هجری، تنگ طلای قلمزنی شده بسیار زیبایی را ساختند. این اثر هنری هم اکنون در موزه فریر گالری واشنگتن حفاظت می شود.
- محمود بن محمد بن محمد هروی: این استاد در سال 577 هجری قمری، ابریق یا آفتابه برنجی نقش کوبی شده با نقره و مس را ساختند. این اثر هنری هم اکنون در هرات نگهداری می گردد.
- حمید بن محمود الاصفهانی: از اساتید قرن 6 هجری قمری که در اُسطرلاب سازی به شیوه قلمزنی مهارت و شهرت خاصی داشت.
- جعفر بن محمد علی: استاد قرن 6 هجری قمری که یک عودسوز قلمزنی شده برای فردی به نام محمد گلاب فروش ساختند و نام هر دو فرد بر روی آن موجود است.
- محمد بن عبدالوحید: قلمزن و نقره نشان بسیار معروف قرن 6 هجری که یک آوند یا دیگ دسته دار مفرغی و ترصیع شده با مس و نقره را ساختند که اکنون در موزه آرمیتاژ نگهداری می شود.
- محمود بن سنقر: استاد قلمزنی اصفهان، که صندوقچه پرکار برای مسجد قاهره و جعبه فلزی نقش کوب برای قرآن کریم ساختند.
قبل از اینکه به معرفی اساتید قلمزنی اصفهان در دوره معاصر بپردازیم لازم به ذکر است که هم اکنون قلم زنی در شهرهای مختلفی مثل اصفهان، تهران، شیراز، کرمانشاه و کرمان انجام می گیرد. با توجه به اینکه هنرمندان مختلفی در سراسر ایران فعالیت دارند، اشاره کردن به نام تمامی این بزرگواران نیاز به کتاب بسیار قطوری دارد. با توجه به اینکه شکوه و رونق این هنر در اصفهان صورت گرفته و هنوز هم ادامه دارد تنها به معرفی قلم زنان معروف اصفهان می پردازیم.
استادان هنر قلمزنی
هنر قلمزنی یکی از صنایع دستی بسیار قدیمی و اصیل ایرانی است که در گروه فلزکاری و هنرهای صناعی قرار می گیرد. هنر قلم زنی مشابه با بسیاری از هنرهای صنایع دستی، توسط ذوق و علاقه هنرمندان اصفهانی به اوج شکوه و عظمت خود رسید.
- استاد محمد تقی ذوفن: بهترین استاد قلم زنی اصفهان که از سن 12 سالگی شروع به یادگیری این هنر زیر نظر عموی خود به نام حاج حسنعلی قلمزن پرداختند. از آثار ماندگار این استاد می توان به قلمزنی ابنیه های تاریخی مثل عالی قاپو، مسجد امام اصفهان و مسجد شیخ لطف الله اشاره کرد. حاصل تلاش های ایشان، زنده کردن طرح و تکنیک های قلمزنی قبل از ظهور اسلام مخصوصا دوره هخامنشی است. ایشان به حدی به فکر اعتلای هنر قلمزنی بودند که منزل خود را به آموزشگاه قلمزنی تبدیل کردند.
- استاد حسن خواجه شیرانی: استاد قلمزنی اصفهان، متولد سال 1306 که از 8 سالگی مشغول به یادگیری این هنر بودند. در 22 سالگی به همراه استاد صنایع پسند به کربلای معلی سفر کردند و تا 8 سال مشغول قلمزنی سمت قبله بارگاه حضرت سیدالشهدا (ع) بودند. قلمزنی ضریح مبارک مرقد موسی بی جعفر (ع)، حضرت ابوالفضل (ع) و حضرت علی بن ابیطالب (ع) در نجف از جمله آثار هنری ایشان است.
در سال 1341 به تهران عزیمت کردند و بعد از 22 سال تلاش، سرپرستی کارگاه قلمزنی و نقره سازی را نصیب خود کردند. آثار هنری ایشان در نمایشگاه های بین المللی مالزی و اسپانیا به معرض نمایش درآمده است و تعدادی از آنها در موزه های اصفهان حفاظت می شوند.
- استاد احمد فیناستیان: استاد قلمزنی اصفهان، که در سال 1316 در اصفهان به دنیا آمدند و از 8 سالگی به مدت 17 سال مشغول به فراگیری این هنر بودند. پس از آن 6 سال هم در تهران نزد استاد احمد شکوهی به کسب مهارت پرداختند. تا سال 1353 به صورت گروهی در کارگاه مشغول به کار بودند و پس از آن آثار هنری خاص خود را تولید کردند.
استاد احمد فیناستیان از سال 1362 به بعد کارگاه هایی با محوریت آموزش قلمزنی استاد فیناستیان راه اندازی کردند. آثار هنری ماندگار ایشان، جام پایه دار دو پوست مسی با خط نستعلیق نقره ای مزین به آیه الکرسی، تابلو ملائکه با نماد جمهوری اسلامی، گلدان برنجی منقش به سبک سلجوقی، تابلو بسم الله الرحمن الرحیم در تالار آینه کاخ گلستان، لوستر باجار 110 شاخه مزین به نام حضرت علی (ع)، نقش و کتیبه یاعلی برای صحن مطهر حضرت رضا (ع)، جعبه قرآن برنجی با خط نسخ، تابلو نقره و برنجی تابلو چهارده معصوم در طرف رهبری و غیره هستند.
اساتید قلمزنی اصفهان
- استاد اکبر بزرگیان: استاد قلمزنی اصفهان، متولد 1334 که از زمان کودکی به این هنر مشغول بودند. ایشان با اساتید برجسته ای مثل استاد دهنوی همکاری داشته اند.
- استاد اکبر صامتی: از قلمزنان معروف اصفهان که در سال 1313 به دنیا آمدند که به سفارش حاج حسین زرکوب، پدربزرگ ایشان، به کار قلمزنی مشغول شدند و از سال 1342 در کارگاه نقره سازی فعالیت پیدا کردند. زیورآلات و تندیس حیوانات به سبک ساسانی از آثار ماندگار ایشان است.
- استاد رضا قادران: استاد قلمزنی اصفهان، که از دوره کودکی مشغول به کار بودند. ویژگی های آثار هنری اساتید قلمزنی همچون دهنوی، علاقمندان، ظریفی و ساعی در مجموعه آثار هنری ایشان دیده می شوند.
- استاد حسین علاقمندان: ایشان در سال 1310 به دنیا آمدند و از سن 11 سالگی به این هنر مشغول شدند. کارگاه قلمزنی ایشان در کاروانسرای تحدید اصفهان بود و به سبک منحصربفرد خودشان استفاده می کردند. فوت ایشان قطعا فقدان بزرگی برای هنر قلمزنی ایران خواهد بود.
- بهرام الیاسی: بهرام الیاسی با سبک قلمزنی اصفهانی و خاص خود به فرشچیان قلم زنی ایران مشهور هستند. از آثار ایشان در مجموعه سعد آباد، موزه هنرهای معاصر تهران، موزه جنگ و موزه کنفرانس اسلامی نگهداری می شود. دو اثر از ایشان هم به نام چوگا در موزه ایالت یوتای آمریکا نگهداری می گردند.
- استاد محمود دهنوی: استاد قلمزنی اصفهان، که در سال 1305 متولد شدند و از 8 سالگی به یادگیری این هنر صنایع دستی پرداختند. زیر نظر استاد کریم عتیقه چی به مدت 3 سال آموزش دیدند و روی مفرغ، ورشو و برنج کار می کردند. پس از آن زیر نظر استاد رضا نایب پور به قلمزنی نقره پرداختند.
زیر نظر استاد حاج مصورالملکی، طراحی یاد گرفتند و نقوش بناهای تاریخی را مطالعه کردند. حاصل این مطالعات و بررسی ها این بود که تصمیم گرفتند، نقوش اصیل قلمزنی ایران مربوط به دوره های هخامنشی، اشکانی، ساسانی، سلجوقی و صفوی را احیا کنند.استاد دهنوی بعد از بازنشستگی، به آموزش و راه اندازی کارگاه قلم زنی اصفهان پرداختند. ایشان در کشورهایی مثل بروکسل، بلژیک، مصر، تونس، امارات متحده عربی، هند، ایتالیا، انگلیس و آلمان آثار خود را به نمایش گذاشته اند و بخش زیادی از آثار ایشان در موزه های مختلف داخل و خارج کشور حفاظت می شوند.
- استاد امیر ساعی: ایشان از 9 سالگی به فراگیری هنر قلمزنی پرداختند و در 16 سالگی به شکل مستقل شروع به کار کردند. این استاد قلمزنی اصفهان بیش از 40 سال سابقه در زمینه قلمزنی اشعار، حکایات و داستان های باستانی معروف بر روی فلزات دارند. استاد ساعی در عمر پربار خود در بیش از 20 نمایشگاه داخلی و خارجی نظیر آلمان، اسپانیا، ایتالیا، مکزیک، ژاپن و امارات متحده عربی و غیره برگزار کرده اند.
- استاد مهدی علمداری: استاد قلمزنی اصفهان، که در سال 1326 متولد شده اند و از 10 سالگی به کسب این هنر پرداخته اند. ایشان قلمزنی را فقط نزد استاد محمد قلمی زاده آموخته اند و اثر قلمزنی استاد علمداری در داخل و کشورهای مختلف شهرت زیادی دارد.
- استاد نباتی: استاد قلمزنی اصفهان، که بیش از 60 سال سابقه کار در این هنر را دارند. پدربزرگ ایشان حدود 55 سال پیش کارگاه قلمزنی را احداث کردند و تا الان توسط ایشان فعال باقی مانده است. قلمزنی نباتی اصفهان و کارگاه آن را قدیمی ترین کارگاه اصفهان برای آموزش می دانند. ایشان نسل چهارم خانواده خود هستند که هنر قلمزنی را ادامه داده است.
همانطور که گفتیم اگر بخواهیم به لیستی از اساتید قلمزنی اصفهان اشاره کنیم و مختصری از زندگی پربار و ارزشمند آنها را بیان کنیم حتما به یک کتاب نیاز خواهیم داشت. اساتیدی همچون محمد اسکندری، حاج علی پرورش، منصور حافظ پرست، هراج مگردون، احمد قناعت، محمد گوهری، رضا نصیری، آوادیس هاکوپیان، حاج ابراهیم دایی زاده، نصرالله مهذّب، محمود ثقفی، حسین نفری، سید مرتضی ذاکر، ابراهیم امین، منیژه افرا، کورش قانونی، نسرین حمزه لو، سید اسد الله ذاکر ، سید جلال اشراف زاده، احمد شیریان و غیره نیز قطعا در این لیست جایگاه ارزشمندی دارند.در این مطلب تلاش کردیم به جمعی از اساتید قلمزنی اصفهان به همراه کمی از آثار و یادگاری کارهای هنری آنها اشاره کنیم. امیدواریم که با مرور این لیست و اساتیدی که اکنون در قید حیات هستند، بتوانیم تقدیر و حمایت شایسته ای از آنها به عمل بیاوریم. این اساتید گنجینه های زنده هنر قلمزنی ایران هستند.
